Өзбекәлі Жәнібеков атындағы Оңтүстік Қазақстан педагогикалық университетінің (ОҚПУ) Физика пәні педагогтерін даярлау бағыты бойынша білім алушы магистрант Ахрор Толаметов заманауи ғылым мен технологияны ұштастыра отырып, инновациялық жоба әзірледі. Жас ғалым болашақтың кеніш роботтарын жасап шығарды. Бұл жоба кен өндіру саласында қауіпсіздікті арттырумен қатар, өндірістің экологиялық тиімділігін қамтамасыз етуді мақсат етеді.
Ахрор Толаметов ұсынған роботтар жасанды интеллект (ЖИ) технологиясымен жабдықталған және толықтай автономды режимде тәулік бойы үздіксіз жұмыс істей алады. Жаңа буын роботтар 3D-картографиялау әдістерін, лазерлік және ультрадыбыстық құрылғыларды пайдалана отырып, кен орындарын дәл анықтап, қауіпсіз әрі тиімді қазу жұмыстарын жүргізеді. Мұндай технология адам қатысуынсыз жұмыс істеу мүмкіндігімен ерекшеленіп, қауіпті аймақтарда – жер асты, теңіз түбі, тіпті ғарыш кеңістігінде кен өндіру жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік береді.
Жобаның тағы бір маңызды ерекшелігі – қоршаған ортаға зиян келтіретін қалдықтарды қайта өңдеуге бағытталған жүйесі. Бұл өндіріс орындарындағы экологиялық жүктемені азайтып, қалдықсыз кен өндіру идеясын жүзеге асыруға негіз қалайды. Сонымен қатар, роботтардың көмегімен жаңа ресурстарға қолжетімділік арттырылып, өндірістік шығын көлемі төмендейді. Яғни, экономикалық тиімділік пен экологиялық тұрақтылық қатар қамтылады.
Ахрор Толаметов өзінің зерттеу жұмысында педагогикада кең қолданылып жүрген STEAM әдісін (Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics) тиімді пайдаланды. Ғылым, технология, инженерия, өнер және математика пәндерін бір-бірімен кіріктіре отырып, ол физика мұғаліміне тән аналитикалық ойлау мен технологиялық сауаттылықты жобаның өзегіне айналдырды. Бұл тәсіл болашақ мұғалімнің заманауи инженерлік міндеттерді шешуге қабілетті екенін көрсетіп отыр.
Қазіргі таңда жас зерттеушінің роботтық жүйелері өндірістік ортада жоғары қызығушылық тудыруда. Атап айтқанда, Алматы қаласындағы бірқатар инновациялық технологиялармен айналысатын компаниялар аталған жобаны өндіріске енгізу мүмкіндігін қарастыруда. Сонымен қатар, Шымкент қаласындағы жергілікті мектептерде жасанды шахталар орнатып, осы роботтар арқылы оқушылармен бірлескен зерттеу жұмыстарын жүргізу бастамасына да инвесторлар тарапынан қолдау көрсетілуде.
